İnsan doğası’ binlerce yıldır farklı disiplinler tarafından sorgulanmaktadır. Bir antropolog ise bu sorgulamaları hayatla ilişkilendirmeli, bu ilişkiye yönlendirmelidir. ‘İnsan doğası’ kavrayışı hayatta nasıl çalışmaktadır? İnsan doğası hakkındaki her tartışma belirli bir toplumsal düzenlemenin temelini oluşturmaktadır. Örneğin kapitalist toplumlarda insanların ‘rekabetçi’, içgüdüsel olarak ‘birikimci’ olduğu kabul edilir (öyle olması da beklenir). Oysa insanlığın başlangıcından bu yana farklı insan doğalarına dayanan farklı toplum biçimleri görülmüştür. Ancak bir kere ‘doğal’ ya da ‘normal’ tanımı yaptıktan sonra pek çok insan kendini ‘uygunsuz’, ‘anormal’, ‘ahlak dışı’ olarak tanımlanmış davranışlar içinde bulur. İşte bu davranışlar, aslında insanlara farklı bir yaşam biçiminin mümkün olduğu ihtimalini hatırlatarak, sürekli onaylanmaya ihtiyaç duyan kendi gerçeklik kurgularına yönelik birer meydan okuma olarak algılanmaktadır. Tam da bu yüzden, farklılıklar tehdit olarak görülmekte, bu yüzden bugün dünyanın farklı yerlerinde yaşam mücadelesi verdikleri halde avcı-toplayıcı topluluklar ‘ilkel’ olarak tanımlanmaktadır. Çağdaş yaşamın, işlerin, giyimin, apartmanların,
kuralların nasıl olması gerektiğine dair egemen anlatı, ‘insan doğası’ söyleminden de beslenmektedir. Bu şablona uymayanlar, örneğin Çingeneler, insan doğası kavrayışının dışına itilmektedir. 2013-2014 yılları arasında Bartın’da yapılan bir alan araştırmasına dayanan bu çalışma, Roman olmayanların onlar hakkında anlattığı hikâyelerden yapılan derlemelerle sorunu daha açık hale getirmektedir. Farklılıklar, toplumumuzun hakikat kurgusunun yarıklarını açık ettiği için insandışılaştırılmaktadır.
Yazar: Dr. Hülya Doğan
Doğan, H. (Haziran 2016). Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, Sayı:31 , s.141-158
Makaleye Erişim İçin Tıklayınız
