Dünyanın her köşesine dağılmış olan Çingeneler, Osmanlı Devleti’nde çoğunluğu Rumeli’de olmak üzere bulunuyordu. Osmanlı devleti sınırları açısından genişlemeyi hedeflediği Rumeli’de geri hizmet kurumlarını oluştururken, özellikle demircilik ve maden işlemekten iyi anlayan Çingenelerden yararlanmayı planlayarak onları askeri nitelik taşıyan geri hizmet kurumlarına aldı. Askeri teşkilata alınan Çingeneler, Osmanlı Devleti’nde Yaya – Müsellem, Yörük, Martalos ve Voynuk gibi geri hizmet kurumlarına benzer bir şekilde yapılandı. Müsellem ve yamaklardan oluşan ünitelerin oluşturduğu ocaklar Rumeli’nin on yedi nahiyesine dağılmış olarak bulunuyordu. Müsellemler görev sorumluluğu ile donatılmışken, yamaklar mali yükümlülük üstlenmişlerdi. Müslüman Çingenelerden oluşan teşkilat, yapmış olduğu hizmetler karşılığında ispençe, avarız-ı divaniye ve tekâlif-i örfiye vergilerinden muaf tutulmuşlardı. Teşkilat, XVII. Yüzyılın başında Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik bozulmadan etkilenerek diğer geri hizmet kurumları gibi dağılmaya başladı.
Yazar: Emine Dingenç
Dingenç,E. (Aralık 2009). XVI. Yüzyılda Osmanlı Ordusunda Çingeneler. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisİ, Sayı:20, s.33-46.